kitaplara iman

İmanın temel esaslarından biri de, Allah'ın pey­gamberlerine indirdiği kitaplara iman etmektir:

"Ey inananlar, Allah'a, Elçisine ve Elçisine indirdiği Kitab'a ve daha önce indirmiş bulunduğu Kitab'a inanın. Kim Allah'ı, meleklerini, kitaplarını, peygamberlerini ve âhiret gününü inkâr ederse o, uzak bir sapıklığa düşmüş­tür."[245]

İnanç prensiplerinin her biri, diğer prensiplere sıkı sıkıya bağlıdır. Birini reddetmek, diğerlerini de reddet­mek anlamına gelir. Örneğin kitaplara inanmayan biri­nin, Allah ve peygamberlere inanmasının bir anlamı yok­tur. Çünkü böyle bir inançla insanlara yol gösteren, onla­ra merhamet eden bir Allah ve insanlara Allah'ın vahyini tebliğ eden ve onları eğiten bir peygamber inancı bulun­mamaktadır. Aynı şekilde melekleri inkâr etmek, pey­gamberleri ve onlara gönderilmiş kitapları inkâr etmekle sonuçlanır. Çünkü söz konusu kitapları peygamberlere getirme aracılığını melekler yürütmüşlerdir.

Yüce Allah bazı peygamberlere kitap, bazılarına da sayfalar indirmiştir. Bu kitap ve sayfalar, Allah'ın in­sanlara gönderdiği vahyi içerirler:

"Andokun biz peygamberlerimizi açık âdillerle gön­derdik ve insanların adaleti yerine getirmeleri için beraber­lerinde kitabı ve mizanı indirdik."[246]

Dinî bir terim olarak kitap, Allah katından indiril­miş sayfaları, levhaları ve gerek sözlü, gerek yazılı ola­rak gelen vahyin her çeşidini kapsar.[247]

Kur'an-ı Kerim, bazı peygamberlere indirilmiş olan sayfaların dışında kendisinden önce inmiş üç bü­yük kitaptan söz etmektedir. Hz. Musa'ya indirilmiş olan Tevrat, Hz. Davud'a indirilmiş olan Zebur ve Hz. İsa'ya indirilmiş olan İncil. Kur'an-ı Kerim, bu kitapla­rın muhtevasıyla ilgili bazı bilgiler de vermektedir. Ör­neğin Tevrat'ta şöyle denildiğini beyan etmektedir; "Tevrat'ta onlara şöyle yazdık: Cana can, göze göz, buruna burun, kulağa kulak, dişe diş (karşılık ve cezadır). Yaralar da kısastır (her yaralama misli ile cezalandırılır). Kim bu­nu (kısası) bağışlarsa kendisi için o, kejjaret olur. Kim Al­lah'ın indirdiğiyle hükmetmezse işte onlar zalimlerdir."[248]Kur'an'ın bu beyanı elimizdeki Tevrat'ta mevcuttur. Tev­rat ve İncil'de Peygamberimizin müjdeîendiği de Kur'an-ı Kerim'de zikredilmektedir.[249]

Bu kitaplara iman edilmesi Kur'an'da istenmekle birlikte onların tahrif edildikleri de anlatılmaktadır:

"Ehl-i Kitap'tan bir grup, okuduklarını kitaptan safla­sınız diye kitabı okurken dillhini eğip bükerler. Halbuki oku­dukları kitaptan değildir. Söyledikleri Allah katından olmadı­ğı halde 'Bu Allah katındandır' derler. Onlar bile bile Allah'a iftira ediyorlar,"[250]

"Gerçek şu ki: Onlardan vaktiyle bir zümre vardı. Al­lah'ın kelamını işitirler, sonra onu iyice anladıktan sonra bi­le bile tahrif ederlerdi"[251]

"Sözlerini bozdukları için onlan lanetledik ve kalple­rini katılaştırdık. Kelimeleri yerlerinden değiştiriyorlar. Uyarıldıkları şeyden bir kısmım unuttular, içlerinden pek azı hariç, daima onlardan hainlik görürsün. Yine de onları affet, aldırma, çünkü Allah güzel davrananları sever."[252]

Gerek kitaplarının tahrif edilmiş olması ve gerek bazı hükümlerinin nesh edilmiş olması nedeniyle, Kur'an, Ehl-i Kitab'ı da kendisine iman etmeye çağır­maktadır:

"Ey Ehl-i Kitap! Resulümüz size kitaptan gizlemekte olduğunuz birçok şeyi açıklamak üzere geldi. Birçok şeyi de size bağışlıyor. Gerçekten size Allah'tan bir nur, apaçık bir kitap geldi."[253]

Önceki kitapların korunması insanlara bırakılmış­tı. Oysa Kur'an'ın korunmasını yüce Allah'ın kendisi üstlenmiştir. Ayrıca Kur'an, diğer kitaplara hakimdir.[254] Bu nedenle onun, diğer kitapların ifadelerinden doğru­ladığı doğru, reddettiği de doğru değildir, yani tahrif edilmiş kısımlardandır. Bundan dolayıdır ki Kur'an-ı Kerim, insanlık için hidayet öğretisini bütünüyle içer­mektedir; insanların dünya ve âhiret mutluluklarını sağlayan en mükemmel kitaptır. Bu yönüyle Kur'an'ın diğer kitaplara karşı birtakım meziyetleri vardır:

O, önceki kitapların ilahî mesajlarını özet olarak içermektedir. Bütün kitaplarda inanç konulan aynıdır. Ancak günlük hayatı ilgilendiren hususlarda, sosyal ha­yatın gelişimine uygun olarak bazı hükümlerde değiş­meler söz konusudur. O halde bütün kitaplar inanç ko­nularında aynı şeyleri ihtiva etmekle birlikte sosyal ha­yatla ilgili meselelerde birtakım değişiklikler içermekte­dirler. Kitapların birbirlerini tasdik/doğrulamaları, itika­dı konularda aynı şeyleri ihtiva etmeleri ve sonraki her bir kitabın, öncekinin Allah katından olduğunu belirt­mesidir. Yoksa her alanda aynı şeyleri söyledikleri anla­mında değildir. Mesela incil'in, Hz. Musa'ya indirilen Tevrat'ı tasdik ettiği ifade edilirken,[255] Tevrat'ın birta­kım hükümlerini değiştirdiği de anlatılmaktadır. Bu hu­susla ilgili olarak Hz. isa'nın dili üzere şöyle denilmek­tedir:

"(Ben) benden önce gelen Tevrat'ı doğrulayıcı olarak size haram kılınan bazı şeyleri helal kılayım diye gönderil­dim. Size Rabb'inizden bir mucize getirdim, Allah'tan kor­kun, bana itaat edin!"[256]

Kitapların sonuncusu olan Kur'an-ı Kerim de, ay­nı şekilde önceki kitapların hükümlerinden bir kısmını değiştirmiş; bunlar yerine yeni hükümler getirmiştir. Böylece o, önceki kitapları da birleştirmekte, insanlığın hidayeti için Allah'ın insanlara son mesajlarını içermek­tedir. Artık onun hükümleri için bir değişiklik söz ko­nusu değildir ve kıyamete kadar tahrif edilmekten ko­runmuştur:

''Halbuki o, eşsiz bir kitaptır. Ona önünden de, ardın­dan da batıl gelemez. O, hikmet sahibi, çok övülen Allah ta­rafından indirilmiştir:"[257]

Allah, Kur'an'ın bütün insanlara ulaşmasını ve her sınıf insanın onu anlamasını dilemiştir. Bu nedenle de anlaşılması kolaylaştırılmıştır: "Andolsun ki biz Kur'an'ı öğüt almak için kolaylaştırdık. Düşünüp öğüt alan yok mu-âur[258] Kuşkusuz Kur'an'ın anlaşılması için kolaylaştı­rılmış olması, herkesin onu aynı derinlik ve kapsamlı-lıkta anlayacağı anlamına gelmez. Her insan, kendi ihti­yacı, yetenek ve birikimi oranında onu anlar.

Kur'an'ın diğer bir özelliği ise, ezberlenmesinin kolay olmasıdır. Yeryüzünde ve insanlık tarihi boyunca bu kadar çok kişi tarafından ezberlenen ikinci bir kitap yoktur. Arap-acem milyonlarca insan onu ezberleyebil-mektedir. Öyle ki, ezberleyenler arasında kadm-erkek, küçük-büyük, Arap-acem, kısacası her sınıftan insan vardır.

Yukarıda Kur'an'ın, Tevrat'tan naklettiğine dair verdiğimiz örnekten de anlaşıldığı gibi Tevrat, dünyevî hükümler de içermektedir. Nitekim Kur'an-ı Kerim de bu özelliğe sahiptir: "Allah'ın sana gösterdiği şekilde in­sanlar arasında hükmedesin diye sana kitabı hak ile gön­derdik; hainlerden yana olma."[259] Kur'an-ı Kerim incelen­diği zaman inanç, ibadet ve ahlâk prensiplerinin yanısı-ra toplumsal hayata dair birtakım kurallar içerdiği de görülecektir.

Kur'an'nın kendini nitelemelerinden biri de, onun diriler için gönderilmiş bir kitap olduğudur:

"Biz ona (Peygamber'e) şiir öğretmedik. Hem bu ona gerekli de değildir. Onun söyledikleri ancak Allah'tan gelmiş bir hatırlatma, açık bir okumadır. Bununla onun, diri olan-lan uyarmasını ve kâfirlere cezanın hak olduğunu söyleme­sini istedik."[260]

Netice olarak kitaplara iman, Kur'an-ı Kerim'e iman etmekte düğümlenmektedir. Kur'an'da anlatılanla­ra iman eden, diğer kitaplara da iman etmiş olur. Çün­kü Kur'an'da diğer kitaplardan söz edilmekte ve onlar hakkında birtakım bilgiler verilmektedir. Ayrıca Kur'an'a iman etmek, ana hatlarıyla onun muhtevasını bilmeyi de gerektirir. En azından ona iman etmenin yüklediği bir sorumluluktur bu.[261]